OSADA

Odkrycie dokonane zostało na gruntach miejscowości Głębokie (stanowisko 23), gm. Kiszkowo, woj. wielkopolskie, położonej w rejonie Pojezierza Gnieźnieńskiego, na krawędzi stoku doliny Jeziora Głębokie, ok. 4,5 km na północny zachód od Ostrowa Lednickiego. Weryfikacja terenowa w Głębokiem miała na celu rozpoznanie miejsca, gdzie w 1872 roku odkryty został skarb monet, datowany po 1195 roku. 

Osada w miejscowości Głębokie (fot. Patrycja Silska)
 
Fragmenty ceramiki.
(kliknij, aby powiększyć)
W tej fazie prac nie prowadziliśmy na stanowisku badań wykopaliskowych, a jedynie rozpoznanie ograniczone do określenia rozrzutu zabytków zalegających na złożu wtórnym, w warstwie ornej. Pieczęć wystąpiła płytko pod powierzchnią ziemi, na głębokości ok. 10 cm. Przeprowadzone w sierpniu 2003 roku badania sondażowe finansowane przez Kompanię piwowarską z Poznania potwierdziły funkcjonowanie tu w XII wieku osady. Wykopaliskowo zbadano powierzchnię 0,80 ara, prowadząc jednocześnie szeroko zakrojone rozpoznanie powierzchni stanowiska, gdzie na obszarze 38 arów odnotowano 52 zabytki metalowe, a wśród nich brązowe - m.in. kabłączek skroniowy i fragment misy oraz ołowiane - płaskie ciężarki, fragmenty blach i kule do muszkietów z zachowanymi wlewkami. W trakcie prac wykopaliskowych odkryte zostały 3 obiekty związane z osadnictwem wczesnośredniowiecznym, w tym palenisko z obstawą kamienną, jama gospodarcza, w której zachowały się m.in. szczątki ryb oraz narożnik obiektu będącego być może chatą, z którą związany był funkcjonalnie niewielki bruk kamienny. Z osadnictwem z tego okresu łączyć należy także warstwę kulturową, zawierającą bardzo liczne ułamki naczyń i niewiele kości zwierzęcych. Na stropie tej warstwy odnaleziony został przepalony fragment srebrnego denara Władysława Wygnańca, typu 2, bitego w Krakowie w latach 1140-1142. 

   Fragmenty monety Władysława II Wygnańca / Kabłączek skroniowy znaleziony na osadzie.

Prawdopodobny jest - incydentalny - związek pieczęci z opisywanym wyżej osadnictwem, choć rozważać można również hipotezę, iż dostała się ona do ziemi jako przedmiot zrabowany w czasie wojen szwedzkich w jednym z archiwów i była niewykorzystanym w całości surowcem, np. do odlewania wspomnianych kul do muszkietów (ślady na pieczęci wskazują, iż została ona celowo przełamana, a nie uszkodzona w wyniku prac rolnych).