Szkoła letnia kontynuuje i rozwija problematykę zainicjowaną cyklem seminariów  naukowych "Rezyliencja w warunkach permanentnego kryzysu", które realizowane będą raz w miesiącu w roku akademickim 2022-23. W ramach szkoły poszukiwane będą odpowiedzi na najważniejsze zagrożenia współczesnego świata - migracje, imperializm i neokolonializm, rasizm, terroryzm, wojny, a także zmiany klimatu, zmniejszenie poziomu bioróżnorodności i katastrofy ekologiczne. W procesie wypracowywania strategii ratunkowych i naprawczych, reintegracja nauk humanistyczno-społecznych i przyrodniczych jest ważnym i obiecującym zamierzeniem. Ich rozejście się, wynikłe z coraz większej specjalizacji badań, doprowadziło do rozdrobnienia perspektyw i braku spójnego spojrzenia na wyzwania, przed którymi stoi ludzkość. 

Przesłanki dla organizacji szkoły letniej wynikają z tego, że w innych, istniejących formach aktywności akademickiej brakuje możliwości międzyuczelnianej dyskusji na temat transdziedzinowości. Wskazać można przynajmniej cztery powody skłaniające do podjęcia tej problematyki.

1. Epistemologiczna - uprawianie nauki w duchu dualizmu "ducha" i "materii" wyczerpało swoją moc poznawczą i rozwój badań uznających ich nierozłączność jest faktem, o czym świadczy rozwój np. biologii syntetycznej oraz takich teorii i podejść kontestujących antropocentryzm, jak teoria aktora-sieci, nowy materializm, teoria wielogatunkowości i transgatunkowości, biohumanizm, posthumanizm i transhumanizm. Te nowe kierunki myślenia w humanistyce mogą stanowić międzydziedzinowy pomost, o ile zostanie on podjęty przez przedstawicieli różnych dziedzin. Nawiązanie tego typu relacji nie jest łatwe ani oczywiste. Podczas zajęć prowadzonych podczas szkoły letniej będziemy dociekać przyczyn tej nierównowagi: np. dlaczego wychodzą one z humanistyki, sięgając ku naukom przyrodniczym, podczas gdy w obrębie nauk przyrodniczych brak jest równie silnych prób sięgania ku humanistyce?

2. Etyczna - skrajnie antropocentryczne postrzeganie świata jest nie tylko perspektywą wąską, lecz i gatunkowo egoistyczną. Utrwaliła się ona dzięki ludzkiej działalności, której coraz bardziej odczuwalne ograniczenia są bezpośrednią przyczyną widma "końca cywilizacji". Przyszedł zatem czas na przemianę etyki. Pytanie jakie stawiamy uczestnikom szkoły letniej odnosi się do tego jaką formę w tym procesie powinna przybrać współpraca humanistów i przyrodników?

(więcej)

Cykl seminariów akademickich "Rezyliencja w warunkach permanentnego kryzysu" - 
Rok akademicki 2022/23

Rejestracja na seminarium "Zmiana klimatu, epidemia, wojna w perspektywie kryzysu oraz ryzyka".
Czwartek, 19 stycznia 2023, godz. 17:00

Obecną sytuację w świecie cechuje eskalacja napięć i przemocy powodowana przez takie zjawiska, jak: migracje, imperializm i neokolonializm, rasizm, terroryzm, wojny, a także zmiany klimatu, zmniejszenie poziomu bioróżnorodności i katastrofy ekologiczne. Stwarzają one różnorakie zagrożenia przyjmujące postać permanentnego kryzysu i wymuszają przyspieszoną adaptację do życia w pogarszających się warunkach. Coraz bardziej oczywiste staje się, że efektywność dotychczasowych systemów porządku została zrewidowana, często zakwestionowana i że obecne okoliczności wymagają przepracowania dotychczasowych rozwiązań. Po okresie diagnostyki problemów, nadszedł czas na zbudowanie nowych strategii i sposobów ich wdrażania. Sprostanie tym wyzwaniom przynieść może taki mariaż nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych pomagający w wypracowaniu wspólnego rozumienia roli wiedzy i nauki, która ma być praktyczna i społecznie użyteczna, zaś wyniki badań naukowych powinny oferować rozwiązania podejmowanych problemów. Musi jej towarzyszyć krytyczna refleksja odwołująca się do wcześniejszych prób wypracowywania takich rozwiązań, co pozwoli na wskazanie ich ograniczeń i w efekcie umożliwi właściwą i adekwatną diagnozę obecnej sytuacji oraz wypracowanie sposobów radzenia sobie z kryzysami, z którymi boryka się współczesność. W większym niż dotychczas wymiarze stajemy wobec konieczności kontekstualizacji wiedzy naukowej w odniesieniu do wiedzy zdroworozsądkowej, a także poszukiwania i rozpoznania komplementarności pomiędzy wiedzą Zachodu a wiedzami indygenicznymi.

W tym stanie rzeczy warto się zastanowić, czy i w jaki stopniu tworzona przez nas wiedza przyczynia się do budowania „kultury gotowości” rozumianej jako zdolność do szybkiego i skutecznego przystosowania się do częstych i radykalnie zmieniających się okoliczności. Kultura ta wymaga myślenia antycypacyjnego, mobilizującego twórczą wyobraźnię i myślenie w kategoriach zapobiegliwej dalekowzroczności. Myślenie przyszłościowe wymaga uwspólnienia języka nauk (humanistycznych, społecznych i przyrodniczych). To oznacza konieczność wypracowania właściwego zestawu kluczowych pojęć, metod, teorii i perspektyw badawczych, które wyjdą naprzeciw potrzebom poznawczym i określą efektywne pola wiedzy potrzebnej do uporania się z problemami współczesności. Tutaj zatem trzeba szukać „poznawczej nadbudowy”, „koncepcyjnych depozytów wiedzy”, niemających jeszcze wyraźnego zastosowania, bowiem stanowią rozwiązania prototypowe dla wiedzy, która dopiero powstanie.

(więcej)