Projekt kształcenia transdziedzinowego
doktorantów i młodych naukowców obejmujących obszar nauk humanistycznych,
społecznych i przyrodniczych jest inicjatywą grupy profesorów z Uniwersytetu
Warszawskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu i Uniwersytetu Jagiellońskiegow
Krakowie, reprezentujących szereg dyscyplin naukowych, takich jak archeologia,
antropologia społeczna, biologia, fizyka, historia, literaturoznawstwo,
prawo, nauki o polityce i socjologia.
Kształcenie transdziedzinowe doktorantów
i młodych naukowców obejmuje obszar nauk humanistycznych, społecznych i
przyrodniczych. Podejmuje zagadnienia, wokół których toczą się obecnie
w nauce ożywione dyskusje i które znajdują się w obszarze zainteresowania
nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych. Obejmować będą takie
zagadnienia jak antropopresja, udomowienie, ryzyko systemowe, migracje,
bezpieczeństwo oraz jedność nauki/integracja nauk/konsyliencja.
Przygotowany program kształcenia
transdziedzinowego jest w głównej mierze skierowany do słuchaczy studiów
doktoranckich szkól doktorskich obejmujących nauki humanistyczne, społeczne
i przyrodnicze. Mogą stać się one uzupełnieniem procesu dydaktycznego,
który jest w nim realizowany. Program kształcenia jest także skierowany
do młodych badaczy reprezentujących te dziedziny nauki. Wszystkie zajęcia
będą prowadzone w języku angielskim.
Proces dydaktyczny obejmuje dwa połączone
ze sobą moduły:
(i) cykl
comiesięcznych seminariów akademickich z dziedzin nauk humanistycznych,
społecznych i przyrodniczych realizowanych w trakcie roku akademickiego,
oraz
(ii) międzyuczelniana,
transdziedzinowa szkoła letniej odbywająca się po zakończonym cyklu seminariów.
Program kształcenia transdziedzinowego
doktorantów i młodych naukowców rozpoczyna się w roku akademickim 2022/23
i będzie realizowany do roku akademickiego 2025/26. Będzie odbywał się
w czterech odsłonach (łącznie 8 semestrów seminariów i cztery szkoły letnie).
Szkoły w kolejnych latach zostaną zorganizowane kolejno przez współpracujące
uczelnie.
W roku akademickim 2022/2023 zostało
zaplanowanych 8 seminariów, które dotyczyć będą problematyki "Rezyliencja
w warunkach permanentnego kryzysu".
Pierwsza szkoła letnia została odbędzie
się w okresie od 10 do 16 września 2023 roku a jej tematem będzie "Transdziedzinowość
- ucieczka do wolności nauki". |
|
|
"Transdziedzinowość - ucieczka
do wolności nauki"
Szkoła letnia kontynuuje i rozwija
problematykę zainicjowaną cyklem seminariów naukowych "Rezyliencja
w warunkach permanentnego kryzysu", które realizowane będą raz w miesiącu
w roku akademickim 2022-23. W ramach szkoły poszukiwane będą odpowiedzi
na najważniejsze zagrożenia współczesnego świata - migracje, imperializm
i neokolonializm, rasizm, terroryzm, wojny, a także zmiany klimatu, zmniejszenie
poziomu bioróżnorodności i katastrofy ekologiczne. W procesie wypracowywania
strategii ratunkowych i naprawczych, reintegracja nauk humanistyczno-społecznych
i przyrodniczych jest ważnym i obiecującym zamierzeniem. Ich rozejście
się, wynikłe z coraz większej specjalizacji badań, doprowadziło do rozdrobnienia
perspektyw i braku spójnego spojrzenia na wyzwania, przed którymi stoi
ludzkość.
Przesłanki dla organizacji szkoły
letniej wynikają z tego, że w innych, istniejących formach aktywności akademickiej
brakuje możliwości międzyuczelnianej dyskusji na temat transdziedzinowości.
Wskazać można przynajmniej cztery powody skłaniające do podjęcia tej problematyki.
1. Epistemologiczna - uprawianie
nauki w duchu dualizmu "ducha" i "materii" wyczerpało swoją moc poznawczą
i rozwój badań uznających ich nierozłączność jest faktem, o czym świadczy
rozwój np. biologii syntetycznej oraz takich teorii i podejść kontestujących
antropocentryzm, jak teoria aktora-sieci, nowy materializm, teoria wielogatunkowości
i transgatunkowości, biohumanizm, posthumanizm i transhumanizm. Te nowe
kierunki myślenia w humanistyce mogą stanowić międzydziedzinowy pomost,
o ile zostanie on podjęty przez przedstawicieli różnych dziedzin. Nawiązanie
tego typu relacji nie jest łatwe ani oczywiste. Podczas zajęć prowadzonych
podczas szkoły letniej będziemy dociekać przyczyn tej nierównowagi: np.
dlaczego wychodzą one z humanistyki, sięgając ku naukom przyrodniczym,
podczas gdy w obrębie nauk przyrodniczych brak jest równie silnych prób
sięgania ku humanistyce?
2. Etyczna - skrajnie antropocentryczne
postrzeganie świata jest nie tylko perspektywą wąską, lecz i gatunkowo
egoistyczną. Utrwaliła się ona dzięki ludzkiej działalności, której coraz
bardziej odczuwalne ograniczenia są bezpośrednią przyczyną widma "końca
cywilizacji". Przyszedł zatem czas na przemianę etyki. Pytanie jakie stawiamy
uczestnikom szkoły letniej odnosi się do tego jaką formę w tym procesie
powinna przybrać współpraca humanistów i przyrodników?
(więcej) |
 |
Cykl seminariów akademickich "Rezyliencja
w warunkach permanentnego kryzysu" -
Rok akademicki 2022/23
Rejestracja
na seminarium "Zmiana klimatu, epidemia, wojna w perspektywie kryzysu oraz
ryzyka".
Czwartek,
19 stycznia 2023, godz. 17:00
Obecną sytuację w świecie cechuje
eskalacja napięć i przemocy powodowana przez takie zjawiska, jak: migracje,
imperializm i neokolonializm, rasizm, terroryzm, wojny, a także zmiany
klimatu, zmniejszenie poziomu bioróżnorodności i katastrofy ekologiczne.
Stwarzają one różnorakie zagrożenia przyjmujące postać permanentnego kryzysu
i wymuszają przyspieszoną adaptację do życia w pogarszających się warunkach.
Coraz bardziej oczywiste staje się, że efektywność dotychczasowych systemów
porządku została zrewidowana, często zakwestionowana i że obecne okoliczności
wymagają przepracowania dotychczasowych rozwiązań. Po okresie diagnostyki
problemów, nadszedł czas na zbudowanie nowych strategii i sposobów ich
wdrażania. Sprostanie tym wyzwaniom przynieść może taki mariaż nauk humanistycznych,
społecznych i przyrodniczych pomagający w wypracowaniu wspólnego rozumienia
roli wiedzy i nauki, która ma być praktyczna i społecznie użyteczna, zaś
wyniki badań naukowych powinny oferować rozwiązania podejmowanych problemów.
Musi jej towarzyszyć krytyczna refleksja odwołująca się do wcześniejszych
prób wypracowywania takich rozwiązań, co pozwoli na wskazanie ich ograniczeń
i w efekcie umożliwi właściwą i adekwatną diagnozę obecnej sytuacji oraz
wypracowanie sposobów radzenia sobie z kryzysami, z którymi boryka się
współczesność. W większym niż dotychczas wymiarze stajemy wobec konieczności
kontekstualizacji wiedzy naukowej w odniesieniu do wiedzy zdroworozsądkowej,
a także poszukiwania i rozpoznania komplementarności pomiędzy wiedzą Zachodu
a wiedzami indygenicznymi.
W tym stanie rzeczy warto się zastanowić,
czy i w jaki stopniu tworzona przez nas wiedza przyczynia się do budowania
kultury gotowości rozumianej jako zdolność do szybkiego i skutecznego
przystosowania się do częstych i radykalnie zmieniających się okoliczności.
Kultura ta wymaga myślenia antycypacyjnego, mobilizującego twórczą wyobraźnię
i myślenie w kategoriach zapobiegliwej dalekowzroczności. Myślenie przyszłościowe
wymaga uwspólnienia języka nauk (humanistycznych, społecznych i przyrodniczych).
To oznacza konieczność wypracowania właściwego zestawu kluczowych pojęć,
metod, teorii i perspektyw badawczych, które wyjdą naprzeciw potrzebom
poznawczym i określą efektywne pola wiedzy potrzebnej do uporania się z
problemami współczesności. Tutaj zatem trzeba szukać poznawczej nadbudowy,
koncepcyjnych depozytów wiedzy, niemających jeszcze wyraźnego zastosowania,
bowiem stanowią rozwiązania prototypowe dla wiedzy, która dopiero powstanie.
(więcej) |